Spread là một khái niệm cơ bản trong thị trường tài chính, ảnh hưởng đến chi phí của mọi giao dịch. Nói một cách đơn giản, spread là chênh lệch giữa giá mua (ask) và giá bán (bid) của một tài sản. Các sàn giao dịch và nhà cung cấp thanh khoản kiếm lợi nhuận từ chênh lệch này, đặc biệt trong môi trường giao dịch không tính hoa hồng.
Trong giao dịch Forex, spread là chi phí chính mà nhà giao dịch phải trả khi thực hiện lệnh. Khác với cổ phiếu, nơi nhà giao dịch có thể bị tính phí hoa hồng, các sàn Forex thường gộp chi phí vào spread. Việc hiểu rõ spread là điều quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận, chiến lược giao dịch và hiệu quả chung của thị trường.
Ví dụ: Một nhà giao dịch muốn mua cặp tiền EUR/USD ở mức giá 1.2050 và giá bán là 1.2048 sẽ đối mặt với spread là 2 pip. Chi phí này được trừ ngay khi lệnh được khớp, nghĩa là giao dịch cần di chuyển ít nhất 2 pip theo hướng có lợi để hòa vốn.
Vì Sao Có Spread?
Spread tồn tại do quy luật cung – cầu. Khi thanh khoản cao và có nhiều người mua/bán, spread sẽ hẹp. Ngược lại, khi thanh khoản thấp hoặc thị trường biến động mạnh, spread sẽ rộng hơn. Do đó, trader cần cân nhắc điều kiện thị trường trước khi vào lệnh vì spread rộng có thể làm tăng chi phí giao dịch.
Tình huống thực tế: Trong phiên giao dịch London và New York, spread thường thấp nhờ khối lượng lớn. Trong khi đó, cuối tuần hay kỳ nghỉ lễ, khi thanh khoản giảm, spread có thể tăng mạnh, khiến giao dịch rủi ro hơn.
Các Thành Phần Chính Của Spread
Spread bao gồm hai mức giá:
- Giá Bid: Giá mà bạn có thể bán tài sản.
- Giá Ask: Giá mà bạn có thể mua tài sản
Spread là phần chênh lệch giữa hai mức giá này.
Ví dụ: Nếu EUR/USD có giá bid là 1.2000 và giá ask là 1.2002, spread là 2 pip. Trong khi đó, các cặp tiền hiếm như USD/TRY có thể có spread 8–10 pip do thanh khoản thấp.
Các Loại Spread Trong Giao Dịch
Spreads được chia làm hai loại chính: spread cố định và spread thả nổi.
Spread Cố Định (Fixed Spread)
Spread cố định giữ nguyên bất kể điều kiện thị trường. Các sàn cung cấp loại này thường là market maker, nghĩa là họ tự đặt giá bid/ask.
Ưu điểm:
- Chi phí giao dịch dễ dự đoán: Các nhà giao dịch luôn biết mức chênh lệch đang chờ đợi họ.
- Thích hợp cho người mới bắt đầu: Phù hợp với người mới vì dễ tính toán.
- Yêu cầu về vốn ít hơn: Yêu cầu ký quỹ thấp.
- Không bị ảnh hưởng bởi sự biến động: Không bị ảnh hưởng bởi tin tức.
Nhược điểm:
- Khả năng được giới thiệu: Có thể bị báo giá lại (requote).
- Ít linh hoạt hơn: Spread cố định thường cao hơn trong điều kiện thị trường ổn định.
Ví dụ: Một sàn cung cấp spread cố định 3 pip cho EUR/USD. Dù có tin tức kinh tế lớn, spread vẫn giữ nguyên — giúp trader dễ kiểm soát chi phí nhưng có thể bỏ lỡ cơ hội giá tốt hơn từ spread thả nổi.
Tuy nhiên, điều này cũng có nghĩa là các nhà giao dịch có thể bỏ lỡ cơ hội định giá tốt hơn với mức chênh lệch giá thay đổi.
Spread Thả Nổi (Variable Spread)
Spread thả nổi biến động theo điều kiện thị trường. Nó được quyết định bởi nhà cung cấp thanh khoản, có thể giãn hoặc hẹp tùy theo biến động, tin tức và cung – cầu.
Ưu điểm:
- Không bị requote Lệnh được thực hiện theo giá thị trường mà không có sai lệch.
- Chi phí thấp hơn trong điều kiện ổn định: Spread thấp khi thị trường ổn định.
- Minh bạch hơn: Nhà giao dịch có thể thấy những thay đổi về chênh lệch giá theo thời gian thực dựa trên cung và cầu.
Nhược điểm:
- Chi phí khó dự đoán: Tính không thể đoán trước được chi phí.
- Không phù hợp với giao dịch tần số cao: Không phù hợp với giao dịch tần suất cao nếu spread thay đổi bất ngờ.
Ví dụ: Trong giờ giao dịch bình thường, EUR/USD có thể có spread 1 pip. Nhưng khi có tin tức như cuộc họp của Fed, spread có thể tăng lên 5 pip — gây rủi ro lớn nếu giao dịch trong thời điểm này.
Điều này khiến chênh lệch giá biến đổi trở nên rủi ro hơn đối với các nhà giao dịch tham gia giao dịch trước các sự kiện quan trọng.
Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Tới Spread
Quy mô chênh lệch giá trong Forex và các thị trường khác bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố:
- Thanh khoản thị trường: Cặp tiền chính như EUR/USD có spread thấp; cặp ngoại lai như USD/ZAR có spread cao hơn.
- Biến động: Khi thị trường biến động mạnh, spread giãn rộng. Ví dụ: báo cáo lạm phát, quyết định lãi suất…
- Thời gian giao dịch: Spread hẹp vào giờ cao điểm (London – New York), rộng vào lúc ít người giao dịch.
- Loại sàn: Market maker thường cung cấp spread cố định, còn sàn ECN/STP cung cấp spread thả nổi.
- Sự kiện kinh tế: Tin tức lớn có thể khiến spread giãn đột ngột.
Tình huống thực tế: Khi công bố Non-Farm Payroll (NFP), spread EUR/USD có thể từ 1 pip tăng lên 6–8 pip — gây khó khăn cho việc khớp lệnh.
Cách Nhận Biết và Tính Spread
Hầu hết các nền tảng giao dịch hiển thị spread theo thời gian thực.
- Bằng giá niêm yết: Spread =
Giá Ask – Giá Bid. - Theo lịch kinh tế: Dự đoán khi nào spread có thể giãn.
- Sử dụng phần mềm: Một số nền tảng có chỉ báo theo dõi spread theo thời gian.
Ví dụ: GBP/USD có giá bid 1.3100 và ask 1.3102 → spread là 2 pip. Nếu spread tăng lên 5 pip, có thể do thanh khoản kém hoặc thị trường biến động mạnh.
Lựa Chọn Spread Phù Hợp Với Phong Cách Giao Dịch
Các chiến lược giao dịch khác nhau đòi hỏi các loại chênh lệch khác nhau. Đây là cách chênh lệch ảnh hưởng đến các phong cách giao dịch khác nhau:
- Scalping (lướt sóng): Cần spread thấp, thả nổi để giảm chi phí.
- Day Trading: Cả hai loại spread đều có thể dùng, tùy điều kiện thị trường.
- Swing Trading: Spread ít ảnh hưởng, có thể dùng spread cố định.
- News Trading: Cần cẩn thận với spread giãn đột ngột.
Ví dụ: Một scalper dùng EUR/USD với spread 0.5 pip có thể vào/ra lệnh nhanh. Trong khi đó, swing trader giữ lệnh vài ngày không lo spread dao động nhỏ.
Kết Luận
Spread đóng vai trò thiết yếu trong giao dịch, ảnh hưởng đến chi phí và lợi nhuận. Việc hiểu sự khác biệt giữa spread cố định và spread thả nổi giúp trader lựa chọn phong cách phù hợp.
Spread cố định mang lại tính ổn định, trong khi spread thả nổi phản ánh điều kiện thị trường thực tế, có thể mang lại cơ hội giá tốt hơn.
Bằng cách theo dõi các sự kiện kinh tế, thanh khoản và thời gian giao dịch, nhà giao dịch có thể giảm thiểu rủi ro từ spread và nâng cao hiệu quả đầu tư.
